Hầu như tất cả giao dịch mua bán yến sào đều ngưng trệ,
người nuôi chim yến lo lắng, người tiêu dùng hoang mang và các doanh
nghiệp nước ngoài đang nhập khẩu mặt hàng yến sào từ Việt Nam cũng chờ
đợi thông tin chính thức. PV Báo Nhà báo và Công luận đã tiến hành điều
tra thực tế sự việc đang diễn ra tại tỉnh Ninh Thuận, phát hiện nhiều
yếu tố “bất ngờ” và sự thiếu minh bạch xung quanh câu chuyện dịch cúm
trên chim yến.
Công bố dịch dựa trên kết quả xét nghiệm “mờ mịt” ???Truy
tìm thông tin từ các trang web quốc tế và nguồn dữ liệu do một số nhà
khoa học sinh học Việt Nam cung cấp, đến thời điểm hiện nay, việc phát
hiện chim yến tại Ninh Thuận có nhiễm virus cúm A/H5N1 là trường hợp đầu
tiên trên thế giới. Thông tin này trở nên “nóng sốt” bởi lẽ mọi người
lo lắng và việc công bố dịch chính thức từ cơ quan quản lý Nhà nước. Vấn
đề là khi tìm hiểu kỹ lại thông tin, chúng tôi phát hiện ra khá nhiều
chi tiết đáng để cộng đồng lưu tâm.
Các kết quả xét nghiệm âm tính (không nhiễm virus) từ chim yến tại cơ sở Thanh Bình.
Thứ
nhất, cho đến thời điểm hiện nay, ngay chính doanh nghiệp là Công ty CP
Yến Việt (đơn vị chủ quản cơ sở nuôi chim yến Thanh Bình) không hề có
trong tay các văn bản pháp lý kiểm nghiệm chim yến nhiễm virus cúm
A/H5N1, tất cả thông tin chim yến nhiễm bệnh đều được thông tin “miệng”
từ các cơ quan chức năng thuộc tỉnh Ninh Thuận. Trong khi, theo PGS-TS
Nguyễn Khoa Diệu Thu, nguyên Trưởng phòng Công nghệ tế bào động vật -
Viện Sinh học Nhiệt đới (thuộc Viện Khoa học - Công nghệ Việt Nam) phân
tích: “Quy trình kiểm nghiệm và công bố dịch trên chim yến phải được
thực hiện hết sức nghiêm túc, kỹ lưỡng nhằm đảm bảo tính chính xác. Các
kết quả kiểm nghiệm phải được ký ban hành bởi cơ quan có chức năng, thẩm
quyền xét nghiệm, đầy đủ thông số khoa học và biện pháp thực hiện xét
nghiệm. Đặc biệt, các mẫu chim yến được kiểm phải được các bên ký xác
nhận niêm phong mẫu vật. Không thể công bố dịch dựa trên các quy trình
thiếu chặt chẽ, nguồn mẫu xét nghiệm chưa rõ ràng”.
Trả lời về
thông tin liên quan đến các kết quả xét nghiệm, bà Đặng Phạm Minh Loan,
Tổng Giám Đốc Công ty CP Yến Việt khẳng định: Nhà chim Thanh Bình là một
trong những tài sản lớn của doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc xử lý đàn
chim sẽ không ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh của chúng tôi.
Chúng tôi rất tin tưởng vào cơ quan chức năng tại tỉnh Ninh Thuận, nhất
trí với các quyết định xử lý đàn chim tại nhà chim Thanh Bình”. Tuy
nhiên, khi PV cần xem các Biên Bản lấy mẫu vật kiểm nghiệm, Phiếu kết
quả kiểm nghiệm và các văn bản pháp lý của cơ quan chức năng, thì đại
diện Công ty CP Yến Việt thành thật chia sẻ: “Đến nay Công ty chỉ được
nghe công bố thông tin trong các buổi họp. Chúng em hoàn toàn không có
văn bản pháp lý nào để cung cấp cho báo chí vì các cơ quan chức năng
đang lưu giữ”. Hiện tại, được biết phía Công ty CP Yến Việt chỉ lưu giữ
các Phiếu trả lời Kết quả xét nghiệm xác định chim yến “âm tính” với
virus A/H5N1 (không nhiễm bệnh - PV) từ Phân Viện Thú y Miền Trung và Cơ
quan Thú y Vùng 6.
Các nhà yến lân cận không phát hiện nhiễm bệnhMột
điểm đáng lưu ý là khi PV Báo NB&CL xâm nhập khu vực đường Thống
Nhất, phường Đạo Long, TP.Phan Rang, tỉnh Ninh Thuận để tìm hiểu các nhà
nuôi chim yến lân cận cơ sở Thanh Bình thì nhận được thông tin khả
quan: Các cơ quan chức năng đã nhiều lần tiến hành lấy mẫu tại các nhà
yến khác và kết quả xét nghiệm đều không phát hiện chim yến nhiễm virus
A/H5N1. Theo anh Lê Anh Tuấn, một hộ nuôi yến tại hẻm 586 đường Thống
Nhất cho biết: Mình bức xúc lắm vì mình thấp cổ bé họng nên không dám
nói. Cơ quan chức năng người ta làm, mình là dân thường thì mình đâu dám
nói. Nếu là dịch bệnh thực sự thì chắc cả khu vực xóm này đã bị lây
nhiễm rồi bởi vì xung quanh đây rất nhiều nhà nuôi chim yến sát nhau.
Hiện tại, xung quanh không có chết con chim nào cả, chính quyền ở đây
cũng đến kiểm tra tại nhiều cơ sở và hầu hết đều không có chim chết.
Ông Văn Công Đồng, cư dân ngụ tại nhà 590 Thống Nhất, TP. Phan Rang, tỉnh Ninh Thuận - liền kề cơ sở nuôi chim yến Thanh Bình.
Đại
diện gia đình khác, hộ nuôi chim yến tại số 586/2 Thống Nhất khẳng
định: Trước đây khi chưa có thông báo dịch xảy ra thì lác đác cũng có
chim chết trên mái nhà, đây là việc hoàn toàn bình thường vì đàn chim
hàng trăm ngàn con cũng phải có con già, con bệnh, con chết. Riêng sự
việc lần này, Cơ quan Thú y Vùng 6 đã kiểm tra nhiều hộ nuôi chim yến
lân cận cơ sở Thanh Bình nhưng không hề phát hiện chim nào bị nhiễm
bệnh. Ông Tín Nghĩa, Chủ cơ sở Tín Nghĩa chuyên về thiết bị nhà chim yến
(số 412 Thống Nhất, TP. Phan Rang) khẳng định: Trong rất nhiều năm làm
nghề tư vấn kỹ thuật lắp đặt, xây dựng nhà nuôi chim yến thì đây là lần
đầu tiên tôi nghe thông tin chim yến nhiễm virus cúm A/H5N1, tôi hơi
ngạc nhiên và chưa thuyết phục trước thông tin này.
Đặc biệt, ông
Văn Công Đồng, 87 tuổi, ngụ tại số nhà 590 Thống Nhất, giáp cạnh cơ sở
Thanh Bình khẳng định: Trong suốt thời gian qua, trên mái nhà ông không
hề có xác chim yến chết. Mọi sinh hoạt của gia đình ông diễn ra bình
thường cho đến thời điểm nghe công bố dịch. “Chỉ tội nhất là người ta
giết rất nhiều chim yến, bỏ vào trong các bao lớn và đem đi tiêu hủy,
trông thật đau đớn” - ông Đồng buồn chia sẻ.
Trao đổi với PV, ông
Nguyễn Xuân Bình, Giám đốc Cơ quan Thú y Vùng 6 khẳng định: Chúng tôi
đã làm đúng trách nhiệm về xét nghiệm mẫu chim nhiễm bệnh khi mang về
đến Cơ quan Thú y Vùng 6. Tuy nhiên, ông Bình cũng chia sẻ, thực tế việc
phát hiện chim yến nhiễm virus A/H5N1 là quá mới. Khi PV đặt câu hỏi về
việc có khả năng nào “gây bệnh nhân tạo” cho chim yến nhiễm virus
A/H5N1 hay không, thì ông Bình chia sẻ: Về mặt thực tiễn, khả năng gây
bệnh nhân tạo cho chim yến nhiễm virus là có thể. Trong nghiên cứu khoa
học và giảng dạy thực nghiệm, người ta vẫn thường tạo ra các chủng bệnh
lý nhằm giúp sinh viên, người nghiên cứu khoa học triển khai xử lý thực
nghiệm. Đồng quan điểm với ông Bình, PGS-TS Nguyễn Khoa Diệu Thu bức
xúc: Với kinh nghiệm hơn hàng chục năm nghiên cứu chuyên về chim yến,
tôi nghi ngờ khả năng chim yến nhiễm virus A/H5N1. Đề nghị các cơ quan
chức năng cần nghiêm túc kiểm tra kỹ quy trình lấy mẫu, xét nghiệm, đảm
bảo tính khách quan, chính xác và trung thực. Mỗi thông tin công bố liên
quan đến dịch bệnh cần phải được thận trọng xem xét kỹ lưỡng trên mọi
phương diện, kể cả thực tế nếu có phát hiện và thấy một vài mẫu chim
chết nhiễm virus A/H5N1 thì cũng phải có thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng
trước khi vội vàng công bố dịch bệnh.
Phát hiện tranh chấp nội bộ tại Công ty CP Yến ViệtTrong
quá trình điều tra thông tin về diễn biến xảy ra tại các nhà nuôi chim
yến tỉnh Ninh Thuận, chúng tôi phát hiện “tình tiết” mới xung quanh quá
trình quản lý điều hành Công ty CP Yến Việt. Cụ thể, Công ty trước đây
được sáng lập và điều hành bởi ông Võ Thái Lâm, tuy nhiên những năm gần
đây, do quản lý yếu kém và vi phạm một số nguyên tắc về tài chính, ông
Lâm đã không còn nắm quyền kiểm soát và điều hành Công ty. Đại diện Quỹ
Đầu tư Vinacapital và các cổ đông khác hiện giữ cổ phần chi phối (tỷ lệ
67%) tại doanh nghiệp này. Tuy vẫn giữ một số cổ phần ít hơn tại Công ty
CP Yến Việt, song ông Võ Thái Lâm lại “xuất hiện” trên thị trường với
tư cách đại diện Công ty TNHH Yến Sào Thăng Long (Dragonnest) - một
doanh nghiệp đang cạnh tranh trực tiếp với Công ty CP Yến Việt.
Ngoài
ra, rất nhiều chi tiết đáng chú ý khác như thời điểm phát hiện ra chim
yến chết hàng loạt tại cơ sở Thanh Bình cũng là thời điểm ông Võ Thái
Lâm ra vào khu vực nhà nuôi chim yến. “Chính ông Lâm và người thân đã tự
lấy mẫu chim yến chết đi kiểm nghiệm và không trả kết quả xét nghiệm về
công ty. Thực tế là đến thời điểm hiện nay, tất cả mẫu chim sống, mẫu
phân được các cơ quan chức năng kiểm nghiệm kỹ lưỡng đều cho kết quả âm
tính, không phát hiện virus A/H5N1. Các mẫu chim từ sau khi công bố có
dịch, sau khi Công ty không cho phép ông Lâm vào nhà yến cũng không
nhiễm bệnh” - đại diện Công ty CP Yến Việt chia sẻ.
Theo ông Lê
Danh Hoàng, chủ một doanh nghiệp chuyên nuôi chim yến tại TPHCM, khẳng
định: Trong trường hợp có dịch bệnh, chắc chắn các mẫu phân chim cũng
nhiễm virus. Nếu chỉ có một số con chim chết nhiễm bệnh (chim sống không
nhiễm bệnh), mà việc kiểm soát quy trình xét nghiệm dịch bệnh chưa chặt
chẽ thì mọi người có quyền nghi ngờ tính xác thực của chim nhiễm bệnh.
“Hiện nay, có rất nhiều cách tạo ra cái chết hàng loạt của chim yến. Rất
mong cơ quan chức năng kiểm tra chặt chẽ, kể cả việc đề nghị cơ quan
công an vào cuộc điều tra có hay không khả năng phá hoại, cạnh tranh
không lành mạnh lẫn nhau. Đây là sự việc nghiêm trọng vì nó liên quan
đến cả ngành công nghiệp nuôi chim yến và khai thác sản phẩm từ yến, đảm
bảo thương hiệu yến sào Việt Nam trên thị trường thế giới” - ông Danh
Hoàng phân tích.
Chúng tôi sẽ tiếp tục tìm hiểu thông tin liên quan đến sự việc này và cung cấp cho bạn đọc trong các bài viết sắp tới.
Tổ chim yến (yến sào) miễn nhiễm với virus A/H5N1
Hiện nay trên
thế giới, do điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng, sản phẩm yến sào Việt Nam
đang được đánh giá chất lượng hàng đầu thế giới. Yến sào cũng hoàn toàn
miễn nhiễm với virus A/H5N1. Trên thương trường, sản phẩm yến sào từ
nước ta luôn có giá thành cao hơn sản phẩm cùng loại tại các quốc gia
như Trung Quốc, Indonesia, Malaysia... Hàng năm, doanh nghiệp Việt đã
tiến hành xuất khẩu mặt hàng yến sào ra hàng loạt quốc gia trên thế
giới, góp phần thu nhiều ngoại tệ và nộp ngân sách Nhà nước. Thiết nghĩ,
các cơ quan chức năng cần bảo vệ uy tín thương hiệu yến sào Việt Nam và
xử lý đúng mực trong công tác phòng chống dịch bệnh.
|
Tường Minh
Theo Congluan.vn